Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü Esra Talu, Türkiye’deki melek yatırım ve girişimcilik ekosistemini Magg4 dergisine değerlendirdi.
Keiretsu Forum Türkiye olarak, 10 farklı girişime 15 milyon TL’lik bir melek yatırım hedefiniz olduğunu söylemektesiniz. Bu, girişimcilik ekosistemi için oldukça canlandırıcı bir yatırım hedefi. Bu bağlamda, Keiretsu Forum Türkiye olarak temel hedeflerinizi öğrenebilir miyiz?
Keiretsu Forum Türkiye’nin ana misyonu Türkiye’de melek yatırımcı ve girişimci arasında bir köprü oluşturmaktır. Tabii bunun yanı sıra içinde bulunduğumuz ekosistemin büyümesi ve sağlıklı gelişmesi temel hedeflerimiz arasında. Türkiye’de girişimciliğin ve melek yatırımcılığın algı olarak netleşmesi için çok ciddi emek veriyoruz.
Desteklediğiniz girişimlerin oranlarına bakıldığında hangi sektörlerin ön planda olduğunu söyleyebilirsiniz? Seçimlerinizi yaparken uyguladığınız kriterlerden bahsetmeniz mümkün mü?
Keiretsu Forum genelinde bakarsak dünyada çok geniş bir yelpazede yatırımlarımız var. Türkiye’de ağırlıklı olarak teknoloji girişimleri ön planda diyebiliriz. Yani iş alanı ne olursa olsun teknolojiyi kullanan ve gelişimini teknolojiye paralel planlamış şirketler ile daha çok ilgileniyoruz. Bu bir ürün veya hizmet olabilir; ancak içinde bir miktar teknoloji olması Keiretsu Forum Türkiye yatırımcı üyelerine daha cazip geliyor.
Seçimlerimizi yaparken girişimlerin şirketleşmiş olması bizim için önemli bir kriter. Girişimcilerin hizmet veya ürünlerini hayata geçirmiş olmalarının yanı sıra müşterilerine fatura kesiyor olmalarını ve bir gelir elde ediyor olmalarını önemsiyoruz. Bunun yanında ekip olmak önemli. Tek kişinin yönetiminde şirketlerden ziyade; riski paylaşmaya hazır, zor zamanlarda birbirlerine destek olabilecek, farklı bilgi ve tecrübelere sahip ortaklıklardan oluşan girişimlere daha sıcak bakıyoruz.
Melek yatırımcılık dendiği zaman yatırımın sadece maddi yönünü düşünmek sanıyoruz eksik olacaktır. Melek yatırımcılığın “sosyal” bağlamda kazandırdıklarını açabilir misiniz?
Girişimcilik, yapmayı seçtiğiniz işe tutku ile bağlı olmayı beraberinde getiriyor. Size inanmayan hayallerinizi desteklemeyen insanlarla yapacağınız bir şey değil. Çoğu girişimci idealleri ve hedefleri olan, risk alma cesareti olan güçlü karakterde kişiler. Bu nedenle kendilerine inanan ve güvenen insanlar ile çalışmayı tercih ediyorlar. Melek yatırımcılar da aslında en az girişimciler kadar risk almayı seven, vizyon sahibi ve ileri görüşlü insanlar. Girişimcide aradıkları en önemli özellik tutku. Tutku bir girişimciyi hedeflerine götürecek en önemli kişisel özelliklerden biri. Ancak tutku kadar gerekli olan tabii ki size inanan ekip arkadaşları, bilgi, tecrübe ve neticesinde finansman. Melek yatırımcı finansman sağlamanın ötesinde özellikle bilgi ve tecrübe konusunda girişimcilerin en büyük destekçisi. Bugün dünyanın en büyük şirketlerinde bile üst düzey yöneticiler farklı sektörlerdeki daha tecrübeli meslektaşlarından mentorluk alıyorlar. Girişimci dünyasında biz buna nitelikli yatırım diyoruz. Paradan daha değerli olan bilginin ve tecrübenin aktarımı paha biçilemez.
Günümüzde girişimlerin sadece çıktıkları bölgede değil, dünyanın farklı bölgelerinde de aktif rol oynadıklarını görüyoruz. Sizin bu açıdan, lokal startup’lara globalleşmeleri için ne gibi önerileriniz olur?
Girişimci olmaya karar verdiğiniz andan itibaren kendinize sormanız gereken soru şu: Neye çözüm olacağım? Yapmayı planladığım ürün veya hizmet neye çare olacak? Bu sorunun cevabını iyi analiz edip yeterli araştırma yaptığınızda ihtiyaca yönelik büyüme planı yapmanız mümkün. Türkiye büyük bir pazar. Ciddi tüketim potansiyeline sahip. Biz her zaman önce içinde bulunduğunuz lokal pazara yönelik çözümler üretilmesini öneriyoruz. Sonrasında eğer bir potansiyel var ise globale de açılmak mümkün. Ancak kendi mahallesinde, ilçesinde, şehrinde ve ülkesinde yeterli ilgiyi görmemiş girişimlerin globalde de çok fazla şansı olmuyor. Çoğu genç girişimci ABD pazarını hedefliyor; ancak oradaki zorlu şartlara ayak uydurmakta zorlanıyor. Globalleşmek için acele etmemelerini öneriyorum. Öncelikle Türkiye’de deneyim kazanmalarını sonrasında uygun bir planlama ile dış pazarlara açılmalarını daha doğru buluyorum.
Son olarak, dünyadaki durumu bilen biri olarak Türkiye’nin melek yatırım ve girişimcilik ekosistemi olarak durumunu nasıl değerlendirmektesiniz?
Türkiye coğrafi konumu itibarıyla çevresinde gelişen gerek ekonomik gerek siyasi çalkalanmaların merkezinde bir ülke. Bu bir girişimci için hiç kolay bir şey değil. Sürekli bazda değişen ekonomik bir tablo kısa ve uzun vadeli plan yapmanızın önünde ciddi sıkıntılar oluşturuyor. Buna rağmen ticareti iyi biliyoruz ve bir girişimcide olması gereken en temel özellik olan hızlı manevra kabiliyetine sahibiz. Yani değişken pazarlara çabuk adapte olabilen bir yapımız var. Bu da engeller önünde dirençli olmamızı sağlıyor. Bizim Keiretsu Forum Türkiye olarak ekosistemin önünde ciddi engel oluşturduğunu düşündüğümüz bazı temel sıkıntılar ile ilgili tespitlerimiz var. Bunları her fırsatta dile getiriyoruz. Bunlardan en önemlisi vergi mevzuatı. Genç girişimcilerin önünde çok ciddi bir engel. Bu konunun mutlak surette aşılması gerekiyor. Aksi takdirde girişiminiz ne kadar başarılı olursa olsun bu kadar ağır vergi yükü altında girişimler ayakta duramıyorlar.
Diğer tarafta beyaz yaka olarak tabir edilen Türkiye’de faaliyet gösteren yerli ve yabancı büyük şirketlerde çalışan üst düzey yöneticilerin melek yatırımcı olmaları durumunda kendilerine hiçbir vergi avantaj sağlanmaması konusu var. Bu da ciddi bir sorun. Bu konuların mutlak surette melek yatırım ağları, girişimciler ve ekosistemdeki diğer katılımcılar ile birlikte ele alınması ve hükümetin ilgili bakanlıkları ile görüşülerek çözüm arayışına girilmesi lazım.