- Girişimler kurulum aşamasında nelere dikkat etmeli?
Öncelikle iş fikirlerinin ne tür bir ihtiyaca cevap verdiğini ve pazar için önemini iyi araştırmaları gerekiyor. Aynı zamanda kurucu ekip içerisinde hisse paylaşımı ve şirket yapılanması çok önemlidir. İlk dönem stratejileri şirketlerin başarı yolundaki en kritik aşama; kuruluşun ilk 12 ayında yapılan hatalar ve doğrular ise en önemli dönemdir.
Pazarda mutlaka farkındalık yaratacak işlere yoğunlaşmaları gerekiyor. Ama ekip en önemli noktadır. Startupların kurulum aşamasında tamamlamaları gereken bir numaralı öncelik homojen bir dağılım içeren ve rolleri dengeli bir lider ekibi oluşturmaktır.
- Yatırımcı bulmanın püf noktaları neler?
Yatırımcıların bir startup’a yatırım yaparken en çok değerlendirdikleri nokta, girişimin büyüme potansiyeli ve yatırımı geri döndürme oranıdır. Bu noktada da kurulu ekibin başarıyı getirip getiremeyeceği değerlendirilir. Öncelikle yatırım süreçlerinin uzun süreceğini göz önünde bulundurmaları ve girişimcilerin sabırlı olmaları şart.
Girişimcilerin asla çekingen olmamaları gerekiyor. Startup dünyasında network her şey demektir. Yatırımcılara doğrudan ulaşmak için Keiretsu Forum gibi “Melek Yatırımcı” Ağları öncelikli kontaktları olmalıdır. Melek yatırım ağları organize çalışan yapılardır. Hem girişimcinin hem de yatırımcıların en doğru şekilde bir araya gelebildikleri organizasyonlardan bahsediyoruz. Bu sayede birçok melek yatırımcıya ulaşmaları mümkündür. Sadece biz Keiretsu Türkiye olarak 90’dan fazla melek yatırımcıya sahibiz. Tek tek bu insanlara ulaşmaları neredeyse imkansızdır.
- Girişimcilerin büyüme aşamasında neleri göz önünde bulundurmalılar?
Tecrübeli iş insanlarının yer alacağı bir danışma kurulu oluşturmalarını tavsiye ediyorum. Ayrıca başarı değil, startup dünyasındaki başarısızlık hikayelerine odaklanmalarını gerekir. Çok değerli ekipler ve fikirler neden ve nasıl olmuş da erken aşamada başarılı olamamışlardır? Her hikaye ayrı bir öğretici ders barındıracaktır. Girişimcilik ekosistemindeki hiyerarşiye hakim olmanız ayrıca çok önemlidir. Mentörler, yatırımcılar, rakip girişimler, teknokent programları, risk sermaye kuruluşları… Ekosistemin nasıl ve ne şekilde işlediğini göz önünde bulundurmaları ve yol haritalarını bu network özelinde değerlendirmelerini öneririm.
- Pazar hedefleri belirlenirken girişimlerin önceliği neler olmalı?
Asla yerel pazarlara yönelik hizmet ya da ürünlere odaklanmayın. O devir kapandı. Diğer bir önemli nokta girişimciler ürün-pazar uyumunu her zaman göz önünde bulundurmalıdır. Girmek istenen pazarları belirlerken sadece pazarın ihtiyaçlarına değil, aynı zamanda pazar dinamiklerine, rekabete ve hedef ülkenin gelecek planları da araştırılmalıdır. Makro ekonomik dengeler her ne olursa olsun, kurulum aşamasındaki şirketleri dahi çok etkiler. Fiyat odaklı değil, mevcut pazarı rahatsız edici hedeflere yönelmeleri gerekir. Türkiye’de taksiciler ve lobisi bugün Uber’den bile rahatsız olmuşlar ise, Uber Türkiye’de doğru yolda demektir.
- Profesyonel iş yaşamı geçmişine sahip olmak girişimciler için gerekli mi?
Doğrudan gerekli olduğunu söylemek çok iddialı olacaktır. Lakin iyi yatırım alan girişimci ekiplerin profesyonel iş yaşamı geçmişine sahip olan girişimcilerden kurulu ve şirketlerini büyütürken bu tecrübelerinden faydalandıklarını gözlemliyoruz. ABD’de yatırım alma oranı 30 yaş ve üstüne geçtikte çok yüksek oranda artıyor. Zira profesyonel tecrübe, yatırımcılara bir güven oluşturuyor. Başarılı profesyonellerin ABD’de belli bir tecrübeden sonra, startup kurmaları çok sık görülen bir iş dünyası gerçeğidir. Ayrıca her ne ürün ya da hizmet üretirseniz üretin, günün sonunda finans ve hukuk dünyasından iş insanları ile çalışmak zorunda kalıyorsunuz. Tecrübe bu aşamada çok büyük fark yaratıyor.
- Türkiye’den “unicorn startup” çıkması için neler yapılmalı?
80 milyon nüfusu ile Türkiye dünyanın büyüyen pazarları arasında. Fakat unicorn olabilmek isteyen bir startup için Türkiye’nin pazar büyüklüğü asla yeterli değildir. Unicorn şirket olabilmek için, projenin daha doğum aşamasında global ölçeklenebilir bir fikir içermesi gerekir. Kopya projeleri Türkiye pazarında büyütmek startup’lara belli bir ölçek kazandırabilir lakin unicorn olabilmeleri imkânsızdır. Girişimin daha kurulurken global bir vizyon ile hareket etmesi, takım elemanlarını bu vizyonla seçmesi ve süreç içinde hedef ve stratejilerini net olarak ortaya koyabilmesi çok önemlidir. Kaynakları ise mutlaka global kaynaklardan takip etmek gerekir.